Vernieuwde aansprakelijkheid: de impact op werknemers en bestuurders

Momenteel worden bestuurders, werknemers en co optimaal beschermd door het aansprakelijkheidsrecht. Daar lijkt vanaf 1 januari 2025 verandering in te komen. Wanneer zij dan een fout maken, zullen ze wél buitencontractueel kunnen aangesproken worden door een klant. Gelukkig bestaan er een aantal mogelijkheden om jezelf en je medewerkers extra te beschermen.

Het nieuwe wetboek

Het parlement keurde begin februari de invoering goed van het nieuwe boek 6 van het burgerlijk wetboek. Er zijn een aantal wijzigingen, zo verandert het heilige artikel 1382 van nummer en wordt ‘de goede huisvader’ een genderneutrale ‘voorzichtig en redelijk persoon’. Een meer ingrijpende wijziging voor ondernemingen is de afschaffing van de quasi-immuniteit van de uitvoeringsagent.

Een stukje rechtsgeschiedenis

Medewerkers en bestuurders zijn allemaal uitvoeringsagenten van de onderneming. Hun quasi-immuniteit werd in het leven geroepen na het Stuwadoorsarrest van het Hof van Cassatie (1973). Een stuwadoor had toen een machine tussen schip en wal laten vallen. De klant kon de uitvoerende onderneming niet aansprakelijk stellen door een ontsnappingsclausule, dus wou hij de stuwadoor buitencontractueel aansprakelijk stellen. Het Hof besloot dat dit principieel niet mogelijk was.

Buitencontractuele aansprakelijkheid mogelijk

In de nieuwe wetgeving is die quasi-immuniteit niet meer opgenomen. Integendeel, het boek 6 stelt: “Tenzij de wet of het contract anders bepaalt, zijn de wetsbepalingen inzake buitencontractuele aansprakelijkheid van toepassing tussen de benadeelde en de hulppersoon van zijn medecontractanten.”

Met andere woorden, de werknemer of bestuurder kan voortaan dus wel rechtstreeks buitencontractueel worden aangesproken door de klant van de onderneming. Betekent dit dan dat zij vogelvrij verklaard worden? Om je in te dekken tegen buitencontractuele vorderingen kan je drie standaardbedingen voorzien in overeenkomsten:

1.Contractuele verhouding tussen onderneming en klant

Volgens de wettekst kan je contractueel afwijken van het principe dat de aangestelde rechtstreeks aansprakelijk is. Je kunt dus in de overeenkomst opnemen dat de klant de werknemers of bestuurder niet buitencontractueel kan aanspreken. Zo creëer je een bescherming die lijkt op wat bestond.

2.Contractuele verhouding tussen aangestelde en onderneming

In bestuursovereenkomsten tussen vennootschappen en bestuurders kan je de nodige vrijwarings- en exoneratiebedingen opnemen. Dit vormt een extra beschermlaag of is een oplossing als je geen uitsluitingen kunt opnemen in het contract met de klant.

Ben je bestuurder? Laat dan ook je eigen aansprakelijkheidsverzekering nakijken met het oog op de eventuele buitencontractuele aansprakelijkheid. Vergeet ook je bestuurdersovereenkomst niet te checken! Heb je er nog geen? Dan is dit het moment om er één te laten opstellen. De vrijwarings- en exoneratiebedingen kunnen een belangrijke meerwaarde bieden bij risico-indekking

3.Wettelijke bescherming

Wanneer je bovenstaande clausules niet hebt ingelast, kan je je nog steeds beroepen op de wettelijke beschermingsmiddelen. De aangestelde kan namelijk de ‘verweermiddelen’ uit de hoofd- en onderovereenkomst inroepen tegen de contractant van de onderneming. Denk bijvoorbeeld aan clausules die de aansprakelijkheid beperken. Dit gaat zowel over het contract met de klant als de eigen arbeidsovereenkomst.

Voor werknemers is er ook nog de wet op de arbeidsovereenkomsten. Die stelt dat hij enkel aansprakelijk is bij opzet, een zware fout of een vaak voorkomende lichte fout. Ook in de bestuurdersovereenkomst kan een luik aansprakelijkheid voorzien worden. Hier kan bijvoorbeeld staan dat de bestuurder alleen aansprakelijk is bij opzet of een zware fout. Dit kan de bestuurder ook indekken t.o.v. de klant van de ondernemer.

Wat staat je te doen?

Deze wetswijziging is geen reden tot paniek. Als je in de klantpositie zit, kan deze wijziging zelfs gunstig uitpakken. Als aanbieder heb je nog ruim de tijd om bestaande contracten na te kijken en bovenstaande standaardbedingen toe te voegen waar nodig. In de komende periode zal ook blijken of het systeem 100% waterdicht is en waar eventueel nog bijgestuurd moet worden.

Heb je hierover vragen? Of wens je hulp bij het implementeren van de standaardbedingen? Wij staan natuurlijk voor je klaar. Contacteer ons!